Uprawa borówki amerykańskiej

Borówka amerykańska wysoka. Pochodzenie jej to Ameryka Północna, tam występuje w warunkach naturalnych w postaci różnych gatunków między innymi borówka niska, borówka rózgowata, borówka wysoka. Z pośród nich największe znaczenia ma właśnie borówka wysoka. Z początkiem XX wieku były wyodrębnione odmiany i rozpoczęto uprawę tych odmian w USA na skalę przemysłową. 

W Polsce pierwsze uprawy wielkotowarowe powstały w połowie lat siedemdziesiątych ubiegłego wieku. Również w tym czasie pokazały się pierwsze okazy borówki amerykańskiej w domowych ogródkach w uprawie amatorskiej jako zwiastun nowego smaku owoców. Oczywiście smak ten przypadł do gustu wielu smakoszom i stąd mamy duży popyt na te jagody. Rozpoczęła się uprawa w przydomowych ogródkach, która zawłaszcza coraz większe obszary i trwa to do dnia dzisiejszego.

Wymienię tu kilka odmian;
--Bluecrop - jest  podstawową odmianą na plantacjach towarowych, owoce charakteryzują się słodkim smakiem i dość dużą jędrnością.
--Duke - owoce duże o łagodnym smaku.
--Darrow - ta odmiana ma największe owoce i oczywiście bardzo smaczne
--Nelson - owoce są duże i jędrne
--Spartan - owoce bardzo duże i bardzo smaczne.

Krzew ten jest wart uwagi, jest dość odporny na mróz ale również ma bardzo smaczne o dużej wartości dietetycznej i niskiej kaloryczności owoce. Jagody zawierają różne sole mineralne, witaminy oraz pektyny, które korzystnie wpływają na organizm człowieka podczas leczenia chorób przewodu pokarmowego, chorób układu krążenia i oczu. Skład owocu tej borówki korzystnie wpływa anty rakowo, jej składniki pomagają usuwać z organizmu tzw. wolne rodniki, które mogą być przyczyną powstawania chorób rakowych.

Polska, która jest położona w strefie umiarkowanej ma sprzyjający klimat dla tej rośliny. Jest odporna na mróz, nawet minus 25ºC jej nie zaszkodzi. Mogą jedynie zaszkodzić przymrozki wiosenne do minus 7ºC podczas kwitnienia. Sprzyja temu krzewowi wiosenna, zwiększona ilość wody w glebie, która korzystnie sprzyja rozwojowi tej rośliny. Rośliny te mają dość duże zapotrzebowanie na wodę i w razie suszy trzeba pamiętać o podlewaniu. Susza może być niezbyt przyjazna dla borówki amerykańskiej w szczególności tej, uprawianej na glebie lekkiej i o małej zawartości próchnicy.

Najlepszą pod uprawę borówki amerykańskiej będzie gleba kwaśna, o bardzo wysokiej zawartości próchnicy, przewiewna, przepuszczalna, o stałej wilgotności. Zawartość próchnicy w glebie nie powinna być niższa niż 3,5%, jako dobrą uważa się 7% i więcej. Wilgotność gleby, przy roślinie mającej duże zapotrzebowanie na wodę, jest ogromnie ważna. Należy również pod uprawę wybierać miejsce sprzyjającą równomiernemu nagrzewaniu się gleby. Borówka najlepiej rośnie na glebie nagrzanej do temperatury 18-20°C. Gdy chodzi o temperaturę optymalną dla tej rośliny wynosi 8-24ºC gdzie są realizowane wszystkie procesy fizjologiczne występujące w glebie. Oczywiście, jak wiadomo jest to roślina lubiąca kwaśny odczyn gleby zamykający się w  granicach 3,8-4,8 pH

Przy zamiarze uprawiania borówki amerykańskiej powinno się pamiętać, iż jest to inwestycja na okres około 20-30 lat i również o tym, że rośliny będą w pełni owocowania za mniej więcej 4-5 lat po posadzeniu. Teren wybieramy raczej równy, bez jakichkolwiek dołków czy wzniesień, nie może to być teren podmokły ani gleby ciężkie, zwięzłe również nie nadają się tereny z glebami wapiennymi. Starajmy się wybrać miejsce jak najbardziej słoneczne ciepłe i bezwietrzne.
Chyba, że ma to być tylko kilka krzaczków w ogrodzie, z taką plantacją zapewne nie będzie problemu gdy wybieramy miejsce gdzie posadzić borówki.

Borówka amerykańska w zasadzie nie ma wygórowanych wymagań pokarmowych, jednak przed samym posadzeniem roślin powinno się zrobić analizę gleby. Ziemię, na której mają być uprawiane borówki należy dobrze przygotować. Najlepiej już na dwa lata przed planowanym terminem sadzenia krzewów nawieźć obornika i gnojowicy, i zasadzić ziemniaki lub zasiać buraki. Po zbiorze plonów wysiać żyto z wyką ozimą, gdy nadejdzie wiosna przeorać. W następnym roku od wiosny uprawiać nawozy zielone. Podczas tych prac stosować uprawy odchwaszczające. Między uprawami rolnymi nawieżć torfu i kory drzewnej i wszystko wymieszać aby ilość próchnicy nie była mniejsza od wspomnianej ilości 7% by później gleba utrzymywała wilgotność. Przecież to jest inwestycja na lata.

Wybrane ładne nie uszkodzone 2-3 letnie sadzonki pochodzące z dobrej kwalifikowanej szkółki albo od sprawdzonego sprzedawcy przewozimy i dołujemy tak aby nie przesychały. Sadzenie przeprowadzamy wcześnie wiosną chyba, że zakupiliśmy sadzonki w pojemnikach, wtedy możemy sadzić je przez cały sezon wegetacyjny.

Rozstaw między rzędami dla borówki 2,5-3 metry oraz odległości pomiędzy sadzonkami w rzędzie powinny wynosić około 1,5 metra. Podczas sadzenia, krzewy zagłębiamy o około 5 centymetrów więcej niż rosły w szkółce lub pojemniku.

W uprawie amatorskiej przygotowując się do sadzenia borówki wykopujemy dołki o średnicy około 80 centymetrów i głębokości 35-40 centymetrów. Na dno dołka wysypujemy 50-80 litrów torfu kwaśnego i wymieszanego z wykopaną wcześniej z dołka glebą. Kwaśny torf możemy także wymieszać z piaskiem lub korą drzew iglastych. Po posadzeniu ziemię wokół krzewu dokładnie (najlepiej nogami) ubijamy, i w końcu krzew mocno rzęsiście podlewamy.

Gdy posadzimy borówki wczesną wiosną można wykonać pierwsze cięcie pielęgnacyjne i sanitarne. Cięcie w przypadku krzewów starszych niż 3 lata nie jest konieczne. Natomiast z krzewów młodszych, wycinamy pędy najsłabsze, a pozostałe pędy przycinamy na kilka oczek. Następnie przez kilka kolejnych lat od posadzeniu usuwamy pędy chore, połamane i słabe, skracamy również zbyt długie przyrosty w celu uzyskania rozkrzewienia pędu.

Z uwagi na płytkie ukorzenianie się borówka amerykańska wymaga zwiększonego przydziału wody. Susza jest bardzo niebezpieczna, nawet gdy są pewne objawy przesychania już  zahamowuje wzrost, mocno zmniejsza się plon i pogarsza jakość owoców. Konieczne jest aby pamiętać o odpowiednim nawadnianiu naszej uprawy.

W ciągu pierwszych lat po posadzeniu pamiętamy o spulchnianiu i odchwaszczeniu gleby w międzyrzędziach. Dalsze lata możemy w międzyrzędzia wysiać trawę lub wyłożyć agrowłókniną. Wokół samych krzewów ściółkujemy. Wykorzystać możemy m.in. trociny drzew iglastych, liście dębu, słomę, czy korę drzew iglastych doskonale zabezpieczającą krzewy przed utratą wody. Takie zabezpieczenie utrzyma stałą temperaturę gleby latem, oraz ochroni glebę przed wyparowywaniem wody, natomiast zimą zabezpieczy korzenie przed przemrożeniem. Przy okazji rozkładające się trociny stanowić będą świetne źródło składników pokarmowych przy jednoczesnym utrzymaniu stałego pH oraz bardzo dobrym miejscem do składowania nawożenia mineralnego. Ściółka ochroni również glebę  przed rozmnażaniem się chwastów, jednak tu nie wolno zapominać o ewentualnym okresowym odchwaszczeniu i o okresowym uzupełnianiu warstwy okrywy korowej pod krzewinkami.

Nawożenie mineralne dla borówki amerykańskiej jest dość specyficzne, wymaga zwiększonego nawożenia azotem i ograniczonego nawożenia potasem i fosforem. Jakie są potrzeby nawozowe dla danego stanowiska glebowego określamy wyłącznie na podstawie wspomnianej wcześniej analizy gleby. Nawożenie fosforem i potasem najkorzystniej jest wykonać zaraz po zbiorze owoców a przy tym spulchnić ziemię mieszając ją z nawozem, natomiast azotowe wykonać w trzech dawkach: w połowie kwietnia, połowie maja i w połowie czerwca.


Orientacyjne dawki nawozowe dla borówki

Składnik nawozowy	Dawka (kg/ha)	Forma nawozu
Azot - N	30 - 50	Siarczan amonu  Saletra amonowa
Potas - K2O	50 - 75	Siarczan potasu  Kalimagnezja  Sól potasowa
Fosfor - P2O5	30 - 60	Superfosfat  Fosforan amonowy
Magnez - MgO	20 - 80	Siarczan magnezu

 Ścibisz K. 2000. Nawożenie borówki wysokiej na plantacjach towarowych. Sad Nowoczesny nr 11/2000: str.18-21